2020’deki yenilikler neler?
Euro NCAP, Otoyol Destek sistemlerinin 2020 değerlendirmesinde iki ana alana ayrılmış özel test ve değerlendirme protokolleri geliştirmiştir: Sürücü Katılımı ile Araç Desteği arasındaki dengeye dayanan Destek Yeterliliği ve Güvenlik Desteği.
Destek Yeterliliği
Optimum güvenlik ve destek sağlamak için, aracın sağladığı destek seviyesi, sürücünün algısı ve sistemin sürücünün sürüş görevine katılım göstermesini sağlama yeteneğiyle uyumlu olmalıdır.
Sürücü Katılımı
Bu alandaki protokoller, üreticinin tüketicilere sistemlerin nasıl çalıştığını açıklama, sistemin sınırlamalarını net olarak belirtme ve sürücü ile sistemin aracı güvenli bir şekilde kontrol etmek üzere birlikte hareket edebilmesi için net bir iletişim olmasını sağlama konusunda ne kadar başarılı olduğunu göz önünde bulundurur. Bu protokoller şunlardır:
Tüketici Bilgisi
İyi bir sistem adı yanıltıcı olmamalıdır ve sistem tasarımını ve sürücüye destek olma amacını açıkça belirtmek için Destek kelimesini içermelidir. Ayrıca sistem adı hiçbir zaman "otomatik" sözcüğünü içermemeli veya otomasyondan söz etmemelidir.
Sistem Durumu
Tüm sistemler görsel, işitsel veya dokunsal sinyaller veya bunların bir bileşimi yoluyla durumunu (yani devrede veya devre dışı) sürücüye açıkça belirtmelidir.
Sürücü İzleme
Destek seviyesi arttıkça, sistemin sürücünün sürüş görevine katılım göstermesini sağlaması her geçen gün daha da önemli hale gelmektedir. En iyi sistemlerde, katılım seviyesini belirlemek üzere sürücüyü “görebilen” Sürücü İzleme sensörleri bulunur. Katılım göstermeyen bir sürücü algılandığında sistem uyarı vermeli ve bir süre sonra bu uyarının derecesini arttırmalıdır. Son olarak, sürücüden yanıt alınmazsa sistem acil durum moduna girmelidir.
Sürüş İş Birliği
Sürücü Destek sistemleri sürücü hakimiyeti elinde tutarken direksiyon desteği sunmalı ve sürücünün amaçları doğrultusunda çalışmalı, aykırı hareket etmemelidir. Sistemi geçersiz kılmak için direksiyona uygulanan direksiyon girdisi, araçla savaşıyormuş hissi vermemelidir. Sürücü herhangi bir nedenle şeridin ortasından saparsa kontrolü devralmış gibi görünmeyip iş birliği hissi sağlamak için sistem devrede olmalı ancak bu durum her zaman geçersiz kılınabilir olmalıdır.
Araç Desteği
Değerlendirmenin bu bölümünde, AD sisteminin devredeyken aracı ne kadar iyi kontrol ettiği incelenmektedir: örneğin, karşılaşılabilecek çok çeşitli hız kontrolü sınırlamalarına uygun şekilde tepki verip vermediği veya otoyol tipi virajlardaki direksiyon desteği miktarı. İlgili protokoller şunlardır:
Hız asistanı
Avrupa'daki otoyollarda hava koşullarına, trafik yoğunluğuna veya günün saatine bağlı olarak değişik hız sınırları uygulanır. Pek çok sistem, uyarlanabilir seyir kontrolünün (ACC) hızını doğru hız sınırına ayarlaması için sürücüyü destekler. En iyi sistemler aynı zamanda, dar virajlar gibi özellikleri dikkate alarak resmi maksimum hız sınırının bir yol için güvenli ve uygun olan hızı aştığı durumlarda hızı düşürmesi için sürücüyü destekleyecektir.
Uyarlanabilir Seyir Kontrolü Performansı
Uyarlanabilir Seyir Kontrolü (ACC), öndeki araçla güvenli bir mesafeyi korumak için kullanılan bir konfor sistemidir. Ancak günlük sürüşte bile ACC'nin, aniden aracın önüne geçen diğer araçlar ya da uç bir durum olarak önde bir aracın hareketsiz şekilde durması gibi daha kritik durumlarla başa çıkması gerekebilir. İyi geliştirilmiş sistemler, nadir ama çok kritik olan durumlar dahil olmak üzere çeşitli durumlara zamanında yanıt verir.
Direksiyon Desteği
Sürücü direksiyon hakimiyetini korurken sistem, art arda virajlarda şeritten çıkmaması için sürücüyü destekler. İyi sistemler, en azından, sürücünün doğru dönüş yapmasına destek olmak için direksiyon manevrası başlatır ve/veya dar virajlarda dönüşün maksimum çaba gerektirmeden yapılabilmesini sağlamak için hızı düşürür.
Sıkı düzenlemelere tabi olan destekli sürüş alanında bazı sistemler, araç şerit değiştirmeden önce komşu şeridin boş olduğundan emin olmak için geri ve yan sensörleri kullanan, sürücü tarafından başlatılan Şerit Değiştirme Desteği sunar.
Güvenlik Desteği
Otoyol Destek sistemleri sürücüyü yolculuk sırasında destekleyen konfor özellikleridir. Konfor desteğinin muhtemel bir çarpışmadan kaçınmak için yeterli olmadığı durumlarda, bir güvenlik sistemi yolcu konforuna bakmadan devreye girmeli ve mümkün olan tüm yöntemleri kullanarak müdahale etmelidir. Güvenlik Desteği’nde, sürücünün kritik bir olaya tepki vermediği durumlarda sistemin arızaya karşı ne dereceye kadar emniyetli olduğu ve bu acil durumlarda nasıl tepki verdiği değerlendirilir. Bu protokoller şunlardır:
Çarpışma Önleme
Araç destek konfor düzeyinin bir kazayı önleyemeyeceği veya sadece hafifleteceği durumlarda araç, sürücünün müdahale etmemesi durumunda kazayı önlemeye çalışmak için AEB veya LSS kullanarak (sürücü konforuna bakmadan) daha güçlü bir şekilde müdahale etmelidir.
Sistem Arızası
Yoğun kar veya yağmur gibi aşırı hava koşullarında ya da bir sensörün arızalanması durumunda sürücünün bilgilendirilmesi ve sistemlerin devre dışı bırakılması önemlidir.
Tepki Vermeyen Sürücü Müdahalesi
Sürücünün uzun bir süre katılım göstermediği ve uyarı dizisinin sürücünün tekrar katılım göstermesini sağlayamadığı bir başka nadir durumda, sistem sürücünün fiziksel olarak aracı süremediğini varsaymalıdır. Bu varsayımla, yanal ve ileri-geri kontrolü korurken araç, ideal olarak emniyet şeridinde kontrollü olarak durdurulmalıdır. Bu durumda otomatik şerit değiştirme düzenlemeyle yasaklanmış olsa da aracın trafiğin ortasında durmasındansa bu manevrayı yapmak tercih edilmelidir.
